«داستان دو قورباغه» یک افسانه در مورد گفتگوی دو قورباغه است که آبگیری که در آن زندگی می‌کردند خشک می‌شود و در جست و جوی خانه‌ای تازه، به چاهی پر آب می‌رسند.
افسانه دو قورباغه
دو قورباغه با خوشحالی در آبگیری زندگی می‌کردند. مدتی باران نبارید و با تابش خورشید در تابستان گرم، آب‌ها بخار شد و آبگیر خشک شد. قورباغه‌ها به ناچار آبگیر را ترک کردند تا مکان جدیدی برای زندگی پیدا کنند.
در مسیر به چاه عمیق و پر آبی رسیدند. یکی از قورباغه‌ها فریاد زد: خانه جدیدمان را پیدا کردیم! اینجا پر از آب است و تا هر وقت بخواهیم می‌توانیم اینجا زندگی کنیم.
قورباغه دوم تاملی کرد و گفت: این چاه خیلی عمیق است و ما نمی‌توانیم با پریدن از آن خارج شویم. اگر به درون چاه بپریم، الان شرایط مناسبی خواهیم داشت. اما اگر زمانی آب چاه خشک شود، آنگاه چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟
داستان دو قورباغه و توجه به تفاوت پیامدهای کوتاه مدت و بلند مدت
داستان دو قورباغه نشان می‌دهد چگونه اقدام‌هایی که در کوتاه مدت ممکن است وضعیت را بهتر کنند، در بلند مدت می‌توانند نتیجه فاجعه باری داشته باشند. مثلا برای کسی که در شرایط سخت مالی هست، ممکن است ربا گرفتن به نظر راه حلی برسد که در کوتاه مدت مشکلات مالی او را حل خواهد کرد. اما در بلندمدت، سررسید بدهی‌ها خواهد رسید و بدهی‌ها بزرگ‌تر و بزرگ‌تر خواهند شد، تا جایی که ربا گیرنده به خاک سیاه بنشیند.
«داستان دو قورباغه» و «کهن الگوی درمان‌های بدتر از درد»
«کهن الگوی درمان‌های بدتر از درد» شرایطی را بیان می‌کند که راه حل‌های موقت، در کوتاه مدت به ظاهر مساله را حل می‌کنند اما در واقع در بلند مدت نتایج بدی به وجود می‌آورند که به بروز مساله‌های بزرگتری می‌انجامد. داستان دو قورباغه هم بیانگر چنین شرایطی است. پریدن. به درون چاه مساله امروز را حل می‌کند اما زمینه‌ساز مساله‌های بزرگتری در آینده است.
«داستان دو قورباغه» و «کهن الگوی تنزل اهداف»
«کهن الگوی تنزل اهداف» شرایطی را بیان می‌کند که در آن اهداف به تدریج کاهش پیدا می‌کنند تا با وضعیت موجود برابر شوند و دیگر برای بهبود وضع موجود تلاشی انجام نمی‌شود. داستان دو قورباغه شرایطی را نشان می‌دهد که تصمیمی که امروز می‌گیریم، ما را در وضعیتی قرار می‌دهد که اگر اوضاع به خوبی پیش نرود، در آینده دیگر نخواهیم توانست برای بهبود شرایط اقدام کنیم. در واقع این داستان تصمیم برای عبور از پلی را نشان می‌دهد که پس از عبور خراب خواهد شد. و امکان بازگشتی وجود ندارد.
منابع برای مطالعه بیشتر
- «داستان قورباغه پخته»
- یادگیری بیشتر در مورد «کهن الگوی درمان‌های بدتر از درد» و کاربردهای آن در آموزش. وپرورش در مقاله «کهن الگوی درمان‌های بدتر از درد در مدرسه»
- یادگیری بیشتر در مورد «کهن الگوی تنزل اهداف» و کاربردهای این الگو در آموزش و پرورش در مقاله «کهن الگوی تنزل اهداف در مدرسه»
کهن الگوهای سیستمی
اگرچه مسایلی که با آنها مواجه هستیم تفاوت‌های زیادی با هم دارند، الگوهای مشابهی در بعضی از آنها دیده می‌شود. وجود این الگوهای مشابه، نشان‌دهنده روش‌های تصمیم‌گیری و ساختارهای مشابهی است که این الگوها را تولید می‌کنند. از طرف دیگر، ریشه‌های این مسایل معمولا پنهان هستند و در طی زمان نشانه‌های مختلفی از آنها دیده می‌شود.
کهن الگوهای سیستمی بعضی از ساختارها و روش‌های تصمیم‌گیری متداول و چگونگی عملکرد آنها را نشان می‌دهند. با استفاده از این الگوها می‌توانیم با دیدن نشانه‌های مسایل، به ساختارهای شکل‌دهنده آنها پی ببریم و با اصلاح این ساختارها، موثرترین روش‌ها را برای حل این مسایل به کار ببریم. توجه به این نکته ضروری است که این الگوها، صرفا مبنای اولیه‌ای برای تشخیص هستند و برای هر مساله، عوامل و روابط دیگری که در آن مساله خاص اثر گذار هستند، باید در نظر گرفته شوند.
بعضی از کهن الگوهای سیستمی عبارتند از:
- کهن الگوی درمان‌های بدتر از درد
- کهن الگوی انتقال فشار از راه حل اساسی به راه‌حل موقت
- کهن الگوی انتقال فشار به مداخله‌گر
- کهن الگوی تنزل اهداف
- کهن الگوی تشدید رقابت
- کهن الگوی موفقیت برای موفق
- مکانیزم‌های رشد و کهن الگوی محدودیت رشد
- کهن الگوی رشد و سرمایه‌گذاری ناکافی
- کهن الگوی تراژدی منابع مشترک
مجموعه مقالات «کهن الگوهای سیستمی در مدرسه» به مطالعه این الگوها در فضای مدرسه و آموزش و پرورش پرداخته است.
